Kako bi obilježila Međunarodni dan Ujedinjenih nacija protiv torture i lošeg postupanja, Delegacije Evropske komisije u Bosni i Hercegovini se pridružila globalnim naporima u borbi protiv torture podržavajući niz aktivnosti organiziranih kao dio kampanje “Zajedno protiv torture”. Domaće nevladine organizacije iz cijele BiH – Centar za žrtve torture Sarajevo, Viva žene Tuzla, Udruženje „Budućnost “ iz Modriče – bili su partneri u organizovanju ove kampanje.

Aktivnosti su počele 20. juna 2008. godine u Sarajevu Okruglim stolom koji je organizovalo Udruženje za rehabilitaciju žrtava torture – Centar za žrtve torture. Tokom Okruglog stola članovi akademske zajednice i predstavnici bh. udruženja aktivnih u ovom polju vodili su diskusiju o sljedećim temama: “Važnost Međunarodnog dana borbe protiv torture u kontekstu podrške žrtvama i aktivnosti Centra”, “Da li su se žrtve silovanja i logorske torture u BiH počele oporavljati?” i “Rehabilitacija žrtava torture u BiH”. Diskusija koja je uslijedila nakon prezentacija fokusirala se na status žrtava torture tokom rata u BiH. Prema riječima Dr. Lejle Čaković, koordinatorice projekta Centra za žrtve torture Sarajevo, predstavnica Ministarstva za ljudska prava i izbjeglice BiH gospođa Saliha Đuderija obavijestila je učesnike Okuglog stola da je državni zakon koji bi regulisao pitanja žrtava torture u BiH u procesu izrade i da vlasti u BiH planiraju osnovati instituciju za rehabilitaciju žrtava torture u doglednom periodu.

Tuzla je bila domaćin drugog Okruglog stola održanog 25. juna 2008. godine., kojeg je organizovalo udruženje Viva žene iz Tuzle, a koje je aktivno u ovom polju već 14 godina. Ovaj Okrugli sto se fokusirao na rehabilitaciju i podršku žrtvama torture. Učesnici Okruglog stola bile su žrtve iz gradova Prijedor, Zvornik i Brčko, predstavnici Ministarstva pravde Tuzlanskog kantona, centara za socijalni rad i relevantne medicinske ustanove, te predstavnici Instituta za nestale osobe, drugih nevladinih organizacija i relevantnih institucija. „Ono što je za nas važno jeste da osobe, koje su preživjele ratne torture u našoj zemlji, imaju mjesto za sebe gdje će imati osobu koja će ih slušati, čuti, razumjeti i pomoći im u njihovim patnjama, strahovima i tegobama.“, rekla je gospođa Jasna Zečević, direktorica Viva žene i dodala: „Mi moramo prekinuti tišinu i educirati ljude kako da se nose sa prošlošću kako bismo doprinijeli njegovanju kulture ljudskih prava.“.

Video spot, koji je pripremila EuropeAid u okviru kampanje Evropske komisije protiv torture, prikazan je učesnicima Okruglog stola u Tuzli. Oni su se složili da ovaj spot predstavlja izvrsnu ilustraciju bosansko-hercegovačkog iskustva u ovom kontekstu.

Aktivnosti su se nastavile u Tuzli 26. juna 2008. godine kroz organizovanje javne manifestacije koja je uključivala kreativne radionice i madžioničarsku predstavu za djecu, a koju su organizovale nevladine organizacije “Manufaktura” i “Revolt” iz Tuzle. Učesnicima (više od 100 mališana i drugih građana) su se obratili gradonačelnik Tuzle gospodin Jasmin Imamović i predstavnik Delegacije Evropske komisije u BiH gospodin Vladimir Pandurević. Cijeli događaj su pokrivale lokalna televizija “Slon” i državni emiter BHT1, pa će TV prilog od 30 minuta biti emitovan u narednim danima. Uz sve ovo, emitovan je i radio spot na 11 radio stanica širom BiH.

Borba protiv torture – ključni prioritet Evropske unije

Prevencija i iskorjenjivanje svih oblika torture i lošeg postupanja unutar Evropske unije i dalje u svijetu jedan je od glavih ciljeva politike Evropske unije o ljudskim pravima. Smjernice Evropske unije o torture, usvojene 2001. godine, osiguravaju opšti okvir za aktivnosti Evropske unije u ovoj oblasti. Ove Smjernice predviđaju koštenje svih raspoloživih diplomatskih i sredstava saradnje, što je najzamjetljive kroz političke dijaloge, upućivanje demarša i podrške putem Evropskog instrumenta za demokratiju i ljudska prava (EIDHR). Prevencija torture i rehabilitacija žrtava torture glavni je prioritet finansiranja kroz Evropski instrument za demokratiju i ljudska prava. U Strategijskom dokumentu EIDHR-a za period od 2007. do 2010. godine, koji je trenutno predmet razgovora država članica i Evropskog parlamenta, Komisija predlaže da se dodijele 44 miliona eura tokom naredne četiri godine za borbu protiv torture (11 miliona eura godišnje).

Evropska unija trenutno provodi svoj “Globalni plan akcije” protiv torture koji se sastoji od upućivanja demarša svim zemljama kada je riječ o torturi i lošem postupanju.